Nếu 10 năm trước, động cơ 3 xi-lanh chỉ là lựa chọn bất đắc dĩ trên những mẫu xe hạng A giá rẻ thì ngày nay, nó xuất hiện ở khắp mọi nơi. Từ các mẫu xe phổ thông (Ford Focus, Nissan Almera) đến các thương hiệu cao cấp (BMW, Volvo) và cả xe hybrid. Tuy nhiên, phía sau sự gọn nhẹ và tiết kiệm ấy là không ít thách thức về độ bền, độ ồn và khả năng vận hành.

Vì sao động cơ 3 xi-lanh ngày càng phổ biến?

Trước hết, lợi thế lớn nhất của động cơ 3 xi-lanh nằm ở khả năng tiết kiệm nhiên liệu và giảm phát thải CO2. Theo nghiên cứu của Đại học Công nghệ Chalmers (Thụy Điển), loại động cơ này có thể giúp giảm tiêu thụ nhiên liệu từ 6-14% so với động cơ 4 xi-lanh truyền thống, và mức tiết kiệm có thể lên tới 23,5% nếu kết hợp cùng công nghệ ngắt xi-lanh biến thiên.

Động cơ 3 xi-lanh thường được trang bị trên những mẫu xe nhỏ giá rẻ. Ảnh: TMV

Bên cạnh đó, lượng khí thải CO2 cũng giảm tới 22%, một con số rất đáng kể đối với các nhà sản xuất ô tô trong bối cảnh các quy định khí thải ngày càng nghiêm ngặt.

Do chỉ có ba piston và ba thanh truyền, động cơ này có ít bộ phận chuyển động hơn, giúp giảm ma sát và tổn thất năng lượng cơ học, đồng thời giảm trọng lượng tổng thể của xe. Điều này không chỉ góp phần cải thiện khả năng tăng tốc mà còn giúp phân bổ trọng lượng xe hợp lý hơn, đồng thời mang lại cảm giác lái linh hoạt, đặc biệt hữu ích trong đô thị.

Quan trọng hơn, kích thước nhỏ gọn của động cơ 3 xi-lanh cho phép các kỹ sư dễ dàng bố trí thêm một mô-tơ điện, biến chiếc xe thành một hệ thống hybrid (HEV) hoặc hybrid sạc điện ngoài (PHEV) mà không cần thay đổi quá nhiều thiết kế khung gầm.

Ngoài ra, việc có ít bugi, kim phun, van và trục cam hơn cũng đồng nghĩa với chi phí sản xuất thấp hơn. Về lâu dài, chi phí bảo trì và thay thế phụ tùng cho người dùng cũng có xu hướng "dễ thở" hơn.

Đáng chú ý, khi kết hợp cùng turbo tăng áp, động cơ 3 xi-lanh hoàn toàn có thể đạt công suất vượt xa kỳ vọng, thậm chí còn mang lại âm thanh thể thao đầy phấn khích. Hai ví dụ điển hình là Toyota GR Yaris sử dụng động cơ 3 xi-lanh 1.6L tăng áp có công suất lên tới 276 mã lực. Hay như siêu xe hybrid BMW i8 với khối động cơ 3 xi-lanh 1.5L tăng áp, tạo ra 231 mã lực (chưa kể mô-tơ điện).

Những vấn đề cố hữu và cái giá của sự tinh gọn 

Tuy nhiên, không có sự tinh gọn nào là miễn phí. Việc loại bỏ một xi-lanh mang đến những thách thức kỹ thuật không nhỏ. Vấn đề lớn nhất của động cơ 3 xi-lanh chính là độ rung và tiếng ồn. Do thiếu một xi-lanh so với cấu hình cân bằng tự nhiên của động cơ 4 xi-lanh, loại động cơ này dễ bị mất cân bằng mô-men xoắn, khiến xe rung rõ rệt ở vòng tua thấp hoặc khi tăng tốc mạnh.

Các nhà sản xuất thường khắc phục bằng trục cân bằng quay ngược chiều trục khuỷu hoặc giá đỡ động cơ cải tiến, nhưng điều này làm tăng chi phí và phức tạp trong thiết kế. Một điểm yếu khác là độ trễ tăng áp (turbo lag), đặc biệt rõ trên các động cơ dung tích nhỏ. Việc phụ thuộc nhiều vào nạp cưỡng bức khiến phản ứng chân ga đôi khi kém mượt mà, nhất là ở các mẫu xe đô thị giá rẻ.

Ngoài ra, do chỉ có ba piston, mỗi xi-lanh phải chịu tải trọng cao hơn, dẫn đến độ bền và tuổi thọ động cơ có thể bị ảnh hưởng nếu vận hành trong điều kiện khắc nghiệt hoặc bảo dưỡng kém. Trường hợp của động cơ Ford EcoBoost 1.0L là ví dụ điển hình, từng bị phản ánh về hiện tượng rò rỉ dung dịch làm mát và hỏng gioăng mặt máy do hoạt động ở nhiệt độ cao.

Giải pháp thông minh nhưng không dành cho mọi người

Không thể phủ nhận rằng động cơ 3 xi-lanh là bước tiến hợp lý trong xu hướng tiết kiệm năng lượng và thân thiện môi trường. Với ưu điểm nhỏ gọn, tiết kiệm, chi phí thấp và dễ tích hợp công nghệ hybrid, đây là lựa chọn lý tưởng cho những ai thường xuyên di chuyển trong đô thị, đề cao kinh tế và không quá chú trọng sức mạnh động cơ.

Tuy nhiên, với những ai yêu thích cảm giác lái mượt mà, khả năng tăng tốc mạnh mẽ hoặc thường xuyên di chuyển xa, cấu hình 4 xi-lanh dung tích lớn vẫn là lựa chọn hợp lý hơn. Suy cho cùng, giống như mọi công nghệ khác, động cơ 3 xi-lanh vẫn là một sự thỏa hiệp giữa hiệu quả và trải nghiệm, điều mà mỗi người lái phải tự mình cân nhắc.

(Nguồn: vietnamnet.vn)